نقشه آمایشی راهی برای کاهش اتلاف منابع یاری کالا: هم زمان با لزوم بازآرایی مسیر توسعه کشور، آمایش سرزمین باردیگر به جایگاه اصلی خود بازگشته است. به گزارش یاری کالا به نقل از مهر، آمایش سرزمین طی سالیان اخیر به یکی از کلیدی ترین اصطلاحات در سیاستگذاری عمومی ایران تبدیل گشته است؛ اما در عمل غالباً کمتر از آن چه باید به کار گرفته شده. حالا که دولت مسیر توسعه منطقه ای را با جدیت بیشتری دنبال می کند، اهمیت آمایش باردیگر برجسته شده است؛ خصوصاً آن که بخش بزرگی از چالش های ایران از مهاجرت و تمرکز جمعیت تا اتلاف سرمایه و پروژه های نیمه تمام ریشه در فقدان همین نگاه آمایشی دارد. به بیان دیگر، مساله اصلی فقط «کجا سرمایه گذاری کنیم» نیست؛ بلکه «چرا آن نقطه بهترین مکان برای آن نوع فعالیت است». آمایش سرزمین، پاسخی علمی و مبتنی بر داده برای همین پرسش است. چرا توسعه ایران بدون آمایش پایدار نمی شود؟ ایران کشوری با تنوع اقلیمی، منابع طبیعی متفاوت و مزیت های پراکنده در سرتاسر پهنه خود است. اما روند توسعه در چند دهه گذشته این تنوع را جدی نگرفته و نتیجه آن شده که برخی مناطق بیش ازحد بارگذاری شده اند و برخی دیگر حدودا بلااستفاده مانده اند. نمونه روشن این عدم توازن را می توان در استقرار صنایع آب بر در مناطقی با تنش آبی بالا، یا ایجاد واحدهای تولیدی در جایی دید که فاقد زیرساخت لجستیکی مناسب می باشد. آمایش سرزمین دقیقاً آمده تا این چرخه ناهم خوانی را اصلاح نماید. بر اساس مطالعات رسمی سازمان برنامه و بودجه، بالاتر از ۴۰ درصد از پروژه های نیمه تمام کشور به علت «انتخاب اشتباه مکان» یا «عدم هماهنگی با ظرفیتهای محلی» گرفتار شکست یا توقف شده اند. این اتلاف عظیم منابع نشان میدهد که توسعه بدون نقشه آمایشی، تنها به تکرار چرخه خطا منجر می شود. آمایش؛ از یک سند مطالعاتی به ابزار سیاست گذاری گزارش های اخیر نشان میدهد که دولت درحال حرکت به سوی استفاده عملی از اسناد آمایشی استان هاست؛ اسنادی که مزیت های هر منطقه را از نظر صنعت، کشاورزی، محیط زیست، انرژی و لجستیک مشخص کرده اند. وقتی توسعه بر طبق این اسناد پیش می رود، استان ها از نقش «مصرف کننده بودجه» به «تحریک کننده رشد اقتصادی» تبدیل می شوند. در این مدل، سرمایه گذاری های بزرگ ملی هم نه بر طبق فشار دستگاهها، بلکه باتوجه به «تناسب فعالیت با ظرفیت منطقه ای» به انجام می رسد. برای مثال، پهنه های معدنی شرق کشور توان تبدیل شدن به کانون صنایع پایین دست را دارند، یا مناطق دارای انرژی پایدار می توانند میزبان صنایع انرژی بر باشند. این الگو هم هزینه تولید را می کاهد و هم بهره وری سرمایه را بالا می برد. نظر کارشناس واقعی: «ایران بدون آمایش، توسعه نمی یابد» ناصر عظیمی، پژوهشگر برجسته توسعه و آمایش سرزمین و از چهره های معتبر مطالعات سرزمینی ایران، سال هاست نسبت به نتایج توسعه بدون نقشه اخطار داده است. وی در گفت وگوها و نوشته های علمی خود بارها تاکید کرده: مسئله اصلی توسعه در ایران، نبود یک نگاه سرزمینی است. توسعه زمانی پایدار می باشد که بر اساس توان محیطی و ظرفیت حقیقی مناطق پیش برود. هر جا خلاف این اصل حرکت کردیم، با بحران های بزرگ اقتصادی و اجتماعی مواجه شدیم. عظیمی تصریح می کند که تا آن زمان که تصمیم گیری ها در مرکز متمرکز باشد و استان ها امکان برنامه ریزی مبتنی بر ظرفیتهای بومی را نداشته باشند، توسعه با همین شکل نامتوازن ادامه خواهد یافت. او می گوید: هیچ کشوری با این میزان تنوع سرزمینی نمی تواند از یک نقطه واحد اداره شود. اگر آمایش اجرا شود، موتورهای رشد پراکنده کشور فعال می شوند و توسعه از حالت یک قطبی خارج می شود. این تحلیل، در کنار تحقیقات دیگر او درباره ی نقش جغرافیا در توسعه، این مورد را روشن می کند که آمایش سرزمین نه فقط یک نقشه راه، بلکه «پیش نیاز» توسعه در ایران است. آمایش چطور می تواند موتورهای رشد را فعال کند؟ اجرای کامل آمایش سرزمین چند نتیجه کلیدی دارد: الف) کاهش اتلاف منابع: پروژه هایی که برمبنای مزیت منطقه ای طراحی شوند، احتمال شکست بسیار کمتری دارند.ب) افزایش بهره وری سرمایه: سرمایه گذاری در مناطقی که مزیت اقتصادی دارند، بازده بالاتری به وجود می آورد.ج) کاهش مهاجرت و تعادل جمعیتی: وقتی اشتغال در محل ایجاد شود، مهاجرت های ناگزیر کاهش پیدا می کند.د) افزایش جذابیت برای بخش خصوصی: سرمایه گذار زمانی ورود می کند که بداند منطقه، ظرفیت حقیقی برای فعالیت دارد.ه) توزیع عادلانه زیرساخت ها: آمایش به دولت کمک می نماید منابع را هوشمندانه و برمبنای اولویت های حقیقی تخصیص دهد.آمایش، ریل توسعه است آمایش سرزمین در حقیقت همان حلقه مفقوده ای است که می تواند توسعه ایران را از شرایط نامتوازن فعلی خارج کند. این رویکرد با عرضه نقشه روشن از ظرفیت ها و محدودیت ها، به سیاستگذاری اقتصادی جهت می دهد و هزینه های تصمیم گیری اشتباه را کم می کند. اگر آمایش بطور کامل در سیاستگذاری استان ها و دستگاه های ملی وارد شود، می توان انتظار داشت که توسعه کشور از یک مسیر قابل پیشبینی، علمی و پایدار عبور کند؛ مسیری که در آن هر استان، بجای رقابت برای بودجه، بر مزیت های حقیقی خود تکیه خواهد نمود. خلاصه اینکه اما روند توسعه در چند دهه گذشته این تنوع را جدی نگرفته و نتیجه آن شده که برخی مناطق بیش ازحد بارگذاری شده اند و برخی دیگر حدودا بلااستفاده مانده اند. وقتی توسعه بر اساس این اسناد پیش می رود، استانها از نقش مصرف کننده بودجه به محرک رشد اقتصادی تبدیل می شوند. ج) کاهش مهاجرت و تعادل جمعیتی: وقتی اشتغال در محل ایجاد شود، مهاجرت های ناگزیر کاسته می شود. 1404/09/13 13:27:33 0.0 / 5 7 تگهای خبر: ابزار , اشتغال , اقتصاد , تولید این مطلب یاری کالا را می پسندید؟ (0) (0) تازه ترین مطالب مرتبط میزان میلگرد مصرفی در هر متر مربع ساختمان تشکیل بانک اطلاعاتی کشور با راه اندازی کارپوشه اقتصادی ایرانی ها ورود بخش خصوصی به جذب سرمایه گذاری خارجی ممکن شد خشکسالی و تهدید کشت گندم نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: پرسش: = ۴ بعلاوه ۵